مرتضی موسی‌خانی رئیس سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی قزوین در گفتگويي تفصيلي با خبرنگار آنا به شرح اهداف و چشم انداز سراي نوآوري قزوين پرداخته است. خلاصه اي از اين گفتگو را با هم مي خوانيم.
دلایل انتخاب دانشگاه آزاد اسلامی قزوین برای ایجاد دو سرای نوآوری هوش مصنوعی و سرای نوآوری خودرو و حمل‌ونقل پیشرفته
سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی قزوین دربرگیرنده دو سرای نوآوری هوش مصنوعی به سرپرستی سعید ابراهیمی‌جم و سرای نوآوری خودرو و حمل‌ونقل پیشرفته به سرپرستی محمد نوروزی بوده که مجوز آن تابستان ۱۳۹۹ به تصویب شورای مدیریت دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی رسید. این سرای نوآوری در ساختمان مرکز فناوری و نوآوری سینتک مستقر بوده که راه‌اندازی و فعالیت آن از سال ۱۳۹۰ در این واحد دانشگاهی آغاز شده است.
دانشگاه آزاد اسلامی قزوین از دیرباز دانشگاهی متمرکز بر رشته‌های مهندسی و صنعتی بوده و اغلب در زمینه‌های مختلف اتوماسیون صنعتی، فناوری اطلاعات و نرم‌افزار فعالیت می‌کند. مرکز تحقیقات مکاترونیک این دانشگاه حدود ۱۴ سال پیش فعالیت خود را آغاز کرده و با اخذ عنوان «قطب علمی روباتیک» همواره در جذب و تربیت دانشجویان توانمند و علاقه‌مند به فعالیت در زمینه هوش مصنوعی و روباتیک و همین‌طور به‌کارگیری گروهی از استادان اهل‌فن، بسیار فعال و موفق بوده است.
اعضای این مرکز تاکنون بیش از ۵۰ مقاله علمی چاپ کرده و بیش از ۱۹۰ مقام جهانی را از مسابقات معتبر بین‌المللی کسب کرده‌اند. راه‌اندازی استارت‌آپ‌ها، شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان توسط ایده‌پردازان و نیروهای متخصص پرورش‌یافته در قطب علمی روباتیک (MRL) از مهم‌ترین دستاوردهای این مجموعه است.
دلایل ایجاد ۲ سرای‌نوآوری در واحد قزوین
از سوی دیگر مرکز تحقیقات خودرو و مکانیک نیز از سال ۱۳۸۶ فعالیت خود را در راستای توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل مبتنی بر انرژی‌های پاک مانند خودرو الکتریکی، خورشیدی و هیبریدی و … آغاز کرد و در این سال‌ها موفق به کسب هشت مقام ملی و بین‌المللی در مسابقات داخلی و خارجی شد. از مهم‌ترین فعالیت‌های این مرکز می‌توان طراحی و ساخت محصولات متعددی مانند انواع خودرو، موتورسیکلت و تجهیزات جانبی و ساخت خودرو الکتریکی یوز نام برد.
پس از بررسی عملکرد روشن فناوری‌ها، تکیه بر سبقه موفقیت‌آمیز مراکز تحقیقاتی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین در سالیان متمادی، تربیت نیروهای متخصص و استادان مجرب در حوزه‌های مختلف و به‌دلیل توسعه و حمایت بیش‌ازپیش در راستای تجاری‌سازی محصولات و پژوهش‌های انجام‌شده، ایجاد سراهای نوآوری در دانشگاه آزاد اسلامی قزوین پیشنهاد و به تصویب شورای مدیریت فعالیت‌های دانش‌بنیان دانشگاه آزاد اسلامی رسید.
سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی قزوین اکنون در فضایی با مساحت حدود ۲۰ هزار مترمربع در مجموعه فناوری و نوآوری سینتک واقع شده که فاز دوم ساختمان آن تیر ۹۹ در ۷ هزار مترمربع افتتاح شد. فضای کار اشتراکی با نام اوزون با مساحت ۹۰۰ مترمربع برای فعالیت خلاقانه و تیم‌های نوبنیان و رویدادهای کارآفرینانه تجهیز و آماده بهره‌برداری است.
برنامه فعالیت یک‌ساله سرای نوآوری هوش مصنوعی و حمل‌ونقل پیشرفته تدوین و برای اخذ مصوبه شورای مدیریت فعالیت‌های دانش‌بنیان ارائه شده است. بخش دیگری از ساختمان سرای نوآوری به دو هسته بازی‌سازی دانش‌بنیان و یک هسته تحقیقاتی نوآوری‌های مالی و کارگاه تولید مربوط به شرکت دانش‌بنیان در حوزه خودرو الکتریکی تخصیص یافته است.
رویداد پل نوآوری برای حل چالش‌های فناوری هوش مصنوعی و اتوماسیون شرکت «دیجی‌کالا نکست» به‌صورت مجازی برگزار می‌شود.
نحوه تعامل و همکاری نهادها و سازمان‌های مربوط با سرای نوآوری واحد قزوین
تاکنون برخی تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهایی با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان پارک‌ها و فضای سبز شهرداری تهران منعقد شده که با توجه به تعریف نشدن هویت مستقل حقوقی این سرای نوآوری همه تفاهم‌نامه‌ها بین دانشگاه آزاد اسلامی قزوین و سازمان‌ها به امضا رسیده و تفاهم‌نامه‌ای نیز با صندوق‌های پژوهش و فناوری و دو سازمان در دست انجام است.
فعاليت هاي سراي نوآوري قزوين
اکنون دو شتاب‌دهنده نرم‌افزاری سورس و سخت‌افزاری هکسین در حال اجرای برنامه‌های شتابدهی اختصاصی خود برای استارت‌آپ‌ها هستند. شتاب‌دهنده سورس در وسعت ۵۰۰ مترمربع با امکانات فضای کار اشتراکی و اداری و تجهیزات کامپیوتری از سال ۱۳۹۴ و با تمرکز بر حوزه نرم‌افزار، فناوری اطلاعات و هوش مصنوعی آغاز به‌کار کرده، این مرکز تاکنون برای بیش از ۳۰ استارت‌آپ در چهار نسل برنامه شتابدهی اجرا کرده و اکنون مشغول به اجرای پنجمین برنامه شتابدهی استارت‌آپ‌های نرم‌افزاری برای چهار استارت‌آپ جدید است.
شتاب‌دهنده هکسین با وسعت ۵۰۰ مترمربع با امکانات فضای کار اشتراکی، آزمایشگاه الکترونیک، کارگاه مکانیک و تجهیزات کامپیوتری سال ۱۳۹۷ افتتاح شد و در حال اجرای دوره نخست شتابدهی برای هفت استارت‌آپ با اولویت در حوزه سلامت دیجیتال و حمل‌ونقل (پروژه ویلچیر هوشمند ایستا و اسکوتر) است. مرکز رشد واحدهای فناور دانشگاه آزاد اسلامی واحد قزوین به‌عنوان بخش دیگری از این سرای نوآوری در دو طبقه از ساختمان با ۵۷ شرکت که ۲۰ شرکت آن دانش‌بنیان هستند، خدمات خود را ارائه می‌دهد.
برنامه‌های پیش روی سراهای نوآوری واحد قزوین
برنامه‌های سال جاری سرای نوآوری بر اساس مندرجات ماده ۱۵ آیین‌نامه سراهای نوآوری در سه قالب برنامه شامل آموزش خلاقیت با راه‌اندازی مدرسه کسب‌وکار و رویدادهای جذب ایده‌های برتر، برنامه رشد و کارآفرینی با حمایت مالی و مربیگری، اجرای برنامه شتابدهی برای استارت‌آپ‌ها، برنامه تجاری‌سازی و ارزش‌آفرینی با حمایت از شرکت‌ها برای اخذ گواهی دانش‌بنیان و تخصیص تسهیلات و سرمایه‌گذاری است که امیدواریم با تصویب این برنامه‌ها و تأمین اعتبارهای لازم به اهداف مورد نظر دست یابیم.
تهیه اساسنامه سرای نوآوری، افتتاح حساب بانکی سرای نوآوری، عقد قرارداد همکاری برای تأمین سرمایه برنامه‌ها و طرح‌های در حال اجرا در سرای نوآوری از طریق سرمایه‌گذاران خطرپذیر، تخصیص فضا برای استقرار نمایندگان شرکت‌های سرمایه‌گذاری، حمایت از توسعه حداقل پنج محصول و سرویس جدید استارت‌آپی با اجرای برنامه شتابدهی منحصربه‌فرد در شتاب‌دهنده‌های سورس و هکسین و حمایت برای اخذ گواهی دانش‌بنیان برای محصولات فناورانه خارج شده از رویدادهای سرا ازجمله برنامه‌های در دست اقدام این سرای نوآوری است.
اجرای برنامه‌های آموزش تخصصی، مهم‌ترین رکن در ایجاد خلاقیت و بروز ایده‌های نوآورانه است؛ بنابراین گام نخست سرای نوآوری، راه‌اندازی مدرسه کسب‌وکار نرم‌افزار و هوش مصنوعی خواهد بود. در این مدرسه محتوای آموزشی در سه رشته برنامه‌نویسی، بازی‌سازی رایانه‌ای و طراحی ابزارهای هوشمند (از مبتدی تا پیشرفته) تدوین و تدریس خواهد شد.
چالش دیگر اکنون جذب ایده، انتخاب بهترین‌ها و گروه‌سازی است. برگزاری دو رویداد فناورانه با عنوان چالش هوش مصنوعی و ابزارک‌های هوشمند ایران و چالش برنامه‌نویسی کاربردی از دیگر فعالیت‌های سال جاری است که نتیجه این رویدادها به شناسایی استعدادها و ایده‌های برگزیده منجر شده و برگزیدگان این رویدادها به شتاب‌دهنده‌ها معرفی خواهند شد.
استقبال دانشجویان، اعضای هیئت علمی و دانشگاهیان از ایجاد سرای نوآوری
اکنون حدود ۵۰۰ نفر از دانشجویان و فارغ‌التحصیلان در مراکز مختلف مستقر در سرای نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی قزوین فعال هستند که با توجه به شرایط خاص شیوع بیماری کرونا به‌صورت شیفتی یا دورکاری با استارت‌آپ‌ها و مراکز و شرکت‌ها همکاری دارند.
بیش از ۳۰ نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه هم جزء بنیان‌گذاران مراکز، شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های مستقر در این مجموعه بوده و هر یک از مراکز و شتاب‌دهنده‌ها نیز توسط اعضای هیئت علمی این واحد دانشگاهی اداره می‌شوند.
با تشکر از آیین‌نامه سراهای نوآوری و مدل‌های سرمایه‌گذاری دانش‌بنیان که توسط روح‌الله دهقانی فیروزآبادی معاون تحقیقات، فناوری و نوآوری دانشگاه آزاد اسلامی و همکاران در این معاونت تدوین شده، معتقدیم که این آیین‌نامه الگوی کامل و بسیار ارزنده است که تبعیت و اجرای کامل آن منجر به اتقاقات بسیار اثربخش و کارآمدی در حوزه فناوری و نوآوری در دانشگاه آزاد اسلامی خواهد شد.
اجرای دو نکته مهم‌ترین تضمین برای موفقیت این آیین‌نامه است. نکته نخست؛ روح این آیین‌نامه برای افزایش چابکی و هویت بخشی حقوقی به فعالیت‌های سرای نوآوری بوده که الزام واحدهای دانشگاهی به اجرای مقررات اداری مالی سرای نوآوری مندرج در ماده ۳۱ آیین‌نامه موجب اثربخشی این فعالیت‌ها خواهد شد.
نکته دوم؛ با توجه به اینکه نیروی انسانی متخصص برای مدیریت امور، یکی از مهم‌ترین عوامل موفقیت در حوزه فناوری و نوآوری است؛ بنابراین اجرای تبصره ۱۵ ماده ۲۹ درباره نمودار سازمانی موقت سرا امری ملزوم برای نیل به اهداف سراهای نوآوری خواهد بود که توسط واحدهای دانشگاهی اجرا نمی‌شود. امیدوارم با الزام اجرای این دو بند از آیین‌نامه گره‌های موجود در توسعه فعالیت سراها به‌زودی باز شوند.
نظرات و سوالات کاربران